What is Share Market?

Table of Contents

शेअर मार्केट म्हणजे काय ?

What is Share Market? नेमकं मार्केट कशाचं असतं, फळांचं मार्केट असतं. भाज्यांचा मार्केट असतं कपड्यांचे मार्केट असतं वह्या पुस्तकांचं मार्केट असतं. ह्या मार्केटमध्ये आपण काय करतो या पर्टिक्युलर गोष्टींची खरेदी विक्री करतो

आपण भाजी फळे खरेदी करतो कपडे खरेदी करतो वह्या पुस्तकं खरेदी करतो याच्या अपोजिट कोण आहे तर भाजी विकणारे कपडे विकणारे वह्या पुस्तकं विकणारे म्हणजेच या मार्केटमध्ये काय आहेत

एक आहे खरेदीदार आणि एक आहे विक्रेता यालाच या ठिकाणी या संपूर्ण सायकलला या ठिकाणी जे चालतं हे कोठे चालतं तर हे मार्केटमध्ये चालतं. अशाच प्रकारे शेअर्स मार्केट असतं म्हणजेच काय ज्या ठिकाणी शेअरची खरेदी विक्री होते त्याला म्हणता येईल शेअर मार्केट

What is Share Market?

शेअर मार्केट काम कस करत ? How Share market Works ?

जसं भाजीपाला आपण काय करतो खरेदी विक्री करतो कपडे खरेदी विक्री करतो आणि वह्या पुस्तकं खरेदी-विक्री करतो अशाच प्रकारे स्टॉकची खरेदी विक्री ज्या मार्केटमध्ये केली जाते त्या मार्केटला शेअर मार्केट या नावाने या ठिकाणी संबोधलं जातं

. मग या ठिकाणी या मार्केटमध्ये एक बायर असतो एक सेलर असतो मग हे कसं चालतं सायकल तरी सायकल कशी चालते मी तुम्हाला सांगतो उदाहरणात लक्ष द्या एक असतो बाहेर ज्याच्याकडे काय असतात तर पैसे असतात या बाहेरला काय करायचं असतं शेअर मार्केट मधून काही कंपन्यांचे स्टॉक खरेदी करायचे असतात

मग याला कोण पाहिजे आहे या बाहेरला एकच सेलर पाहिजे जो त्याच कंपनीचे शेअर याच मार्केटमध्ये विकायला बसलेला आहे बरोबर हे झालं बाहेर आणि सेलरची सायकल कम्प्लीट आता सेलर आणि बाहेरची सायकल कशी कम्प्लीट होते What is Share Market?

तर याच मार्केटमध्ये एक सेलर बसलेला आहे ज्याच्याकडे काही कंपन्यांचे स्टॉक्स आहेत आणि त्याला काय करायचं आहे याच शेअर मार्केटमध्ये ते शेअर किंवा ते स्टॉक त्याला विकायचे आहेत

आणि त्याच्या अपोजिट कोण असणार तर त्याच्या ऑपॉजिट एक बाहेर असणार ज्याच्याकडे पैसे असणारे बाहेर असतो कशासाठी तर मार्केट मधून काही कंपन्यांचे शेअर्स विकत घेण्यासाठी बाहेर असतो

आणि सेलर कोण असतो तर असलेल्या त्याच्या फसले जे काही कंपन्यांचे शेअर्स आहेत ते मार्केटमध्ये विकण्यासाठी जेव्हा बाहेर बाय करतो सेलर सेल करतो तेव्हाही सायकल कम्प्लीट होते

शेअर मार्केटमध्ये ही सायकल कम्प्लिट होते म्हणजेच या ठिकाणी या मार्केटमध्ये काय होतं जसं भाजीपाल्यांच्या मार्केटमध्ये काय होतं तर एक्सचेंज ऑफ भाजीपाला म्हणजेच काय भाजीपाल्याचा एक्सचेंज होतं तसंच या स्टॉकचं सुद्धा एक्सचेंज होतं हे एक्सचेंज कुठे होतं

BSC आणि NSC

तर बीएससी आणि एनएससी मध्ये तर याच्याबद्दल कन्सेप्ट आपण क्लिअर करूया बीएससी बीएससी म्हणजे काय असतं तर फुल फॉर्म आहे बॉम्बे स्टॉक एक्सचेंज ज्याच्यामध्ये जवळपास 5000 पेक्षा जास्त लिस्टिंग कंपन्या आहेत

बीएससी च मार्केट कॅपिटलैयजेशन बाजार भांडवल आहे जवळ पास 366 ट्रिलियन याच्यानंतर बीएससी हा काय आहे तर आशियातील सर्वात जुना सर्वात पहिला एक्सचेंज आहे

याच्याच ऑपॉजिट एनएससी आहे फुल फॉर्म काय आहे नॅशनल स्टॉक एक्सचेंज याच्यामध्ये हायेस्ट व्हॅल्यूम ट्रेडिंग होत असते डेली याच्यामध्ये 2,000 पेक्षा जास्त लिस्टिंग कंपन्या आहेत आणि याचं मार्केट कॅपिटल आहे 334 ट्रिलियन काही शब्द नवीन असतील परंतु जसा जसा तुम्ही हा कोर्स कम्प्लीट करत

तुम्हाला ॲटोमॅटिकली या ठिकाणी ज्ञान वाढत जाणार आहे ठीक आहे तर मग बायर आणि सेलर यांच्यामध्ये कोण असतात तर एक्सचेंज असतात बीएससी आणि एनएससी याच्याबद्दल कन्सेप्ट क्लिअर झाली ठीक आहे

आता याच्या पुढची कन्सेप्ट आहे हे जे काय बीएससी आणि एनसी मध्ये आपण पाहिलं 5000 पेक्षा आणि 2000 पेक्षा स्टॉक्स म्हणजेच कंपन्यांचे स्टॉक्स या ठिकाणी लिस्ट आहेत

What is Share Market?

म्हणजे हे किती झाले टोटल 7000 पेक्षा जास्त कंपन्या लिस्टेड आहेत सहाजिकच कोणालाही प्रश्न पडणार की या 7000 मध्ये नेमक्या चांगल्या कंपन्या कशा शोधायच्या चांगल्या कंपनीत शोधणे या ठिकाणी अवघड आहे

मग या एक्सटेंजने काय केलेलं आहे स्टॉक मार्केट इंडेक्स नावाने या ठिकाणी एक इंडेक्स सुरू केलेला आहे ज्याच्यामध्ये बीएससीचा इंडेक्सचं नाव आहे सेन्सेक्स ज्याच्यामध्ये मार्केट कॅपिटललायझेशनच्या नुसार टॉप तीच कंपनी याच्यामध्ये इन्क्लुड आहेत

SENSEX आणि NIFTY

कशामध्ये सेन्सेक्समध्ये आणि एनएससीच्या सेन्सेक्सचं नाव आहे निफ्टी ज्याच्यामध्ये भारतातील सर्वोत्तम टॉप 50 कंपन्यांचा याच्यामध्ये समावेश आहेत बीएसए मध्ये मार्केट कॅपिटललायझेशन नुसार तीस कंपन्या आहेत आणि एनएसएम मध्ये सर्वोत्तम मार्केट कॅप्रेलायझेशन नुसार 50 कंपन्यांचा याच्यामध्ये समावेश आहे

काही गोष्टी तुम्हाला क्लियर व्हायला थोडासा वेळ या ठिकाणी लागणार आहे ठीक आहे आता या ठिकाणी आपल्याला हे तर कळालं एम एस सी म्हणजे काय बीएससी म्हणजे काय शेअर मार्केट काय हे तर आपल्याला कळालं मग या ठिकाणी आता शेअर मार्केटमध्ये हे जे काय एक्सचेंज असतात

एनएससी आणि बीएससी यांच्याकडून आपण डायरेक्ट शेअर विकत घेऊ शकतो का तर बिलकुल नाही मग एखाद्या कंपनीला शेअर मार्केटमध्ये लिस्ट होण्यासाठी काय करावे लागतं तर त्या कंपनीला त्या कंपनीचा आयपीओ आणायला लागतो आयपीओ म्हणजे काय इनिशियल पब्लिक ऑफर असं म्हणता येईल

तर त्याच्या सात स्टेप असतात सुरुवातीला समजा असं गृहीत धरा आपली एक कंपनी आहे ए बी सी नावाची कंपनी आहे ही कंपनी काय करते मग सगळ्यात पहिल्यांदा जाते काय करते

तर राईट इन्व्हेस्टमेंट बँक या ठिकाणी हायर करतं ही कंपनी काय करते मग इन्वेस्टर बँक ला सांगते की बाबा आमचं एक लेखाजोखा काढा आमची कंपनीची हीच ती तुम्ही घ्या आमची कंपनी जे काय प्रॉफिट लॉस आहे

आमच्या कंपनीचा प्रोडक्शन काय आहे प्रॉडक्ट आहेत याच्याबद्दल माहिती लिहा आणि ही जी काय माहिती आहे ही सर्व माहिती घेऊन एक ॲप्लिकेशन या ठिकाणी फिल करा सेबी सोबत बरोबर तर सेबी नंतर काय करते तर याच्या नंतर रोड शोच्या द्वारे या ठिकाणी इन्व्हेस्टमेंट बँक सेबी आणि कंपनी हे सर्वजण मिळून करता

तर या ipo ची प्राईज डीसाईड होते आणि त्याच्यानंतर आईपीएल लॉन्च होतो आणि आयपीओ लॉन्च झाल्यानंतर ते जे काय शेअर्स असतात ते या ठिकाणी लिस्ट होतात वेगवेगळ्या एक्सचेंज वरती ठीक आहे

आता ही जी काही प्रोसेस असते पहिली प्रोसेस असते प्रायमरी मार्केटमध्ये प्रायमरी मार्केटमध्ये जी काय पहिली प्रोसेस असते ती कुठपर्यंत असते तर आयपीओ आणणे आणि आयपीओ डिस्ट्रीब्यूट करण्याच्या आयपीओच्या आपण सुरुवातीलाच पाठ दोन लॉट तीन लॉट अशाप्रकारे ते आयपीओ द्वारे आपण या ठिकाणी परचेस करू शकतो

सगळ्यात सुरुवातीला कंपनीकडून शेअर्स बरोबर आणि दुसरा पर्याय काय आहे हीच कंपनी जेव्हा लिस्ट होते तेव्हा आफ्टर लिस्टिंग म्हणजे लिस्टिंग झाल्यानंतर आपण बाय करू शकतो

पहा या ठिकाणी कन्फ्युजन आहे सुरुवातीला जे आपण आयपीओ मध्ये जे शेअर्स बाय करतो ते आपण डायरेक्ट कंपनीकडून बाय करतो आणि कंपनी लिस्ट झाल्यानंतर आपण शेअर्स कोणाकडून बाय करतो तर ते आपण ब्रोकर्स कडून मग याच्यामध्ये या ठिकाणी कंपनीकडून डायरेक्ट जर शेअर परचेस केले तर ते झाले

IPO म्हणजे काय ?

ipo च्या द्वारे आणि सेकंडरी मार्केटमध्ये आपण जेव्हा परचेस करतो तेव्हा तुमच्यासारख्या आमच्यासारख्या इन्व्हेस्टर कडून आपण या ठिकाणी किंवा ब्रोकरच्या माध्यमातून आपण शेअर खरेदी विक्री केली जाऊ शकते ठीक आहे

मी तुम्हाला मगाशी प्रश्न विचारला होता आपण डायरेक्टली एनसी बीए सेकंड खरेदी करू शकतो का? तर बिलकुल नाही मग मगाशीच एक उदाहरण जे घेतलं होतं आपण सुरुवातीला एक असतो बाहेर आणि एक असतो सेलर बाहेरला काय करायचं असतं मार्केट मधून काही कंपन्यांचे शेअर्स कॅशने या ठिकाणी परचेस करायचे असतात

What is Share Market?

आणि सेलरला काय करायचं असतं त्याच्या कसली जी काही शेअर्स असतात ते मार्केटमध्ये त्याला सेल करायचे असतात तू काय झाला तो आहे सेलर ठीक आहे आता या ठिकाणी बाहेर आणि सेलर हे डायरेक्टली एक्सचेंज करून या ठिकाणी शेअरची खरेदी विक्री करू शकतात का नाही

तर त्याच्यामध्ये एक दुवा असतो त्याच्यामध्ये एक प्लॅटफॉर्म असतो त्या प्लॅटफॉर्म चे नाव काय आहे ब्रोकर्स बरोबर जेव्हा बाहेर हा एखादा शेअर बाय करतो तर तो डायरेक्ट एक्सचेंज करून बाय करत नसतो

तो ब्रोकरच्या थ्रू बाय करत असतो आणि जेव्हा एक सेलर त्याच्या फसल्या असलेल्या कंपनीचा शेअर विकतो तो तेव्हा डायरेक्ट एक्सचेंज ला विकत नाही तो अगोदर ब्रोकरला विकतो सिम्पल गोष्ट अजून एक उदाहरण सांगतो आपण डायरेक्ट आरबीआय मध्ये जाऊन बँकेचा अकाउंट काढतो

What is Share Market?

का तर नाही तर आरबीआयने काय केलेल आहे आठराईज बँकांना या ठिकाणी लायसन दिलेला आहे जसं की एसबीआय बँक एचडीएफसी बँक ॲक्सिस बँक आयसीआयसीआय बँक मला पण काय करतो या पर्टिक्युलर लायसन असलेल्या बँकेच्या अकाउंट मध्ये आपण या ठिकाणी अकाउंट काढत असतो

आपण डायरेक्ट आरबीआय मध्ये अकाउंट काढत नाही अशाच प्रकारे आपण डायरेक्ट एक्सचेंज मधून शेअर्स खरेदी करत नाहीत किंवा शेअर्स विकत नाहीत आपल्याला या ठिकाणी ब्रोकर्स मदत करतात

शेअरची खरेदी विक्री करण्यासाठी सर्वात जुन्या काळामध्ये जर आपण पाहिलं जसं की आपण स्टोऱ्या पाहतो वेगवेगळ्या इंटरनेट वरती जे काही जुने शेअर्स होते ते या ठिकाणी आपल्याला कशी भेटायचे मटरलाइज फॉर्म मध्ये मिळायचे म्हणजेच सर्टिफिकेट्स मिळायचे तुम्ही एखाद्या कंपनीचे शेअर बाय केले समजा आपण टाटाचे शेअर बाय केले टाटा मोटर्सचे तर तेव्हा आपल्याला शेअर मार्केटमध्ये ते जे काही शेअर्स आहेत

ते आपल्याला कागदाच्या स्वरूपात मिळायचे सर्टिफिकेटच्या स्वरूपात मिळायचे कालांतराने काय झालं त्याचं डिमॅट मध्ये या ठिकाणी कट नंबर झालं म्हणजेच डी मटेरियल फॉर्म मध्ये कन्व्हर्ट झालं आता हे जे काही शेअर्स आहेत आपण ब्रोकर सुरू कसं करतो ऑनलाईन एखाद्या एप्लीकेशन मध्ये आपण ते साठवून घेऊ शकतो.

आपण या ठिकाणी आता ऑनलाइनच्या माध्यमातून घरबसल्या शेअरची खरेदी विक्री डिरेक्टली करू शकतोयाचयमुळे काय झालं हा जो काही कागदांचा या ठिकाणी वापर होत होता कधी कधी करायचं कागदी गहाळ व्हायची सर्टिफिकेट हरवायचे त्याच्यामुळे ते शेअर सुद्धा आपल्याला लक्षात राहायची नाही की नेमके कोणत्या कंपनीचे किती शेअर्स होते किती सर्टिफिकेट होते हा गोंधळ दूर होण्यासाठी आणि कागदांचा स